Bericht over standbeeld van Peerke

Op maandag 8 februari besprak de gemeenteraad van Tilburg de stand van zaken omtrent het standbeeld van Peerke Donders in het Wilhelminapark. In een poging iedereen goed bij te praten over de voorgeschiedenis schreef voorzitter Hein van Oorschot een brief aan alle fracties in de gemeenteraad. De inhoud van de brief is verhelderend voor iedereen die zich in het onderwerp interesseert.

Tilburg, 7 februari 2021

Betreft: aangekondigde motie PvdA/SP inzake beeld Wilhelminapark

Geachte dames en heren,

Wij hebben kennis genomen van de inhoud van de bovengenoemde aangekondigde motie ter behandeling in de Raad op 8 februari (agendapunt 13).

De motie vraagt het college een voorstel te doen terzake van “contextualisering” van het standbeeld van Peerke Donders in het Wilhelminapark. Wij steunen het streven een einde te maken aan deze voortslepende discussie. Nadat in 2017 de PvdA-fractie een verklarend bordje bij het beeld plaatste, is er veel gepraat en weinig bereikt. Doelstelling van de gemeente was al die jaren en tot voor kort om tot zo’n bordje te komen. Dat heeft de toenmalige wethouder ons begin 2018 verzekerd en die lijn is sindsdien beleden. Maar het  is ambtelijk en bestuurlijk in al die tijd blijkbaar (maar onverklaarbaar) niet gelukt. Wij vrezen dat dat nu niet anders zal zijn.

Wij willen niet verhullen, dat dat ons (en heel veel Tilburgers) ergert. Wij hebben vanaf het begin aangeboden bij dit proces behulpzaam te zijn en hebben twee keer een concept-tekst voor zo’n bordje aangeleverd, waarover we graag in overleg wilden. Dat overleg kwam er niet. Wij hebben daarnaast tekstsuggesties gedaan bij een concept-tekst van professor Borgman (op verzoek van de gemeente gemaakt), die vooral beoogde zijn tekst van enkele A4-tjes in te korten, zodat hij op een bordje zou passen. Ook daarop hebben we nooit een reactie gehad. Wij hebben begin 2020 de wethouder aangeboden om samen met de Surinaamse gemeenschap tot een tekst te komen. Dat leek een goed idee (woorden van de wethouder: “als jullie er uitkomen, hoeven wij dat niet over te doen”). Die afspraak werd later afgedaan als “een misverstand”.

In een overleg met de wethouder halverwege 2020 , deelde hij vervolgens mede, dat de gemeente er met de partijen niet uitkwam (Welke partijen? Met ons heeft de gemeente dat in ieder geval nooit geprobeerd!)  en het nu naar zich toetrok. In oktober ontvingen wij een gemeentelijk tekstvoorstel. Wij hadden één tekstsuggestie: voeg een zin toe, waarin Peerke’s gedocumenteerde afkeer van de slavernij wordt verwoord. Wij vernamen daarna, dat de wethouder de discussie vooruit had geschoven.

Ondertussen vinden er allerlei door de gemeente gesteunde activiteiten plaats, die er vooral op gericht zijn ruimte te geven aan kritiek op het beeld. Tilburg heeft blijkbaar niks anders uit het Suriname van die tijd. Maar door alleen dat te doen, wordt de oplossing steeds ingewikkelder en wordt de verdeeldheid vergroot. Een goed en genuanceerd bordje bij het beeld (voortbouwend op de oorspronkelijke tekst van de PvdA), had dit allemaal kunnen voorkomen. En wij erkennen, dat het beeld ongewenste associaties kan oproepen, waar we respectvol op moeten reageren. Een toelichting bij het beeld, die daar een antwoord op geeft, kan dat doen. Dan had de discussie over de gruwelijkheden en de onmenselijkheid van de slavernij zich –terecht en op goede gronden- kunnen afspelen rondom het op te richten slavernijmonument. Nu wordt  die discussie gevoerd over het hoofd van Peerke Donders: dat is treurig en een bewijs van onvermogen! En waar dat toe kan leiden, zie je bijvoorbeeld in de 5e  constatering in de motie, waar terloops missionarissenwerk op één hoop wordt geschoven met onderdrukking en kolonialisme. De discussie loopt uit de hand en de kloof in Tilburg verdiept zich.

Wij zouden veel kunnen zeggen over een aantal constateringen en overwegingen van de motie. Dat is echter niet de bedoeling van een motie. Wij beperken ons tot het dictum en dat steunen wij. Wel merken wij op, dat onze stichting vertegenwoordigers van de Redemptoristen en de meest betrokken Tilburgse parochie in het bestuur heeft en dat het ook overigens wonderlijk is, dat onze stichting behalve onder een algemene verzamelterm, niet genoemd wordt als een gesprekspartner. Wij beheren echter wel het culturele erfgoed van Peerke Donders in Tilburg  en onderhouden hierover contacten met mensen en organisaties in o.a. Suriname en de Cariben.

Tenslotte nog dit. Wij begrijpen, dat ook het verplaatsen van het beeld  door sommige tegenstanders  als optie wordt genoemd. Wij zijn benieuwd wie een beeld in zijn tuin wil hebben, dat blijkbaar zó aanstootgevend is, dat het uit de openbare ruimte moet worden verwijderd. En dan laten we nog in het midden, dat de gemeente ons heeft bezworen, dat het verplaatsen van een rijksmonument voor de Rijksdienst onbespreekbaar is. Toen wij het Peerke Dondersmonument in ons park begin vorig jaar 50 meter wilde verplaatsen, was dat onaanvaardbaar en rechtstreeks in strijd met het beleid. Die opvatting heeft ons veel sponsorgeld gekost. We zijn benieuwd!

Hoogachtend,

Namens de Stichting Peerke Donders,

Hein van Oorschot, voorzitter